موزه نفت سبزوار، نخستین موزه صنعت نفت ايران (پيش از راه اندازي طرح موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت) است که در سال های میانی دهه 1380 در این شهرستان با همت کارکنان شرکت پخش فرآورده های نفتی این منطقه راه اندازی شد.

(Image: موزه نفت سبزوار)

این موزه که جایگاه پخش بنزین و فرآورده های نفتی بود، ابتدا تحت عنوان ساختمان شرکت ملی نفت انگلیس و ایران شناخته می شد که پس از ملی شدن صنعت نفت در سال 1329 به ساختمان شرکت ملی نفت ایران تغییر نام داد. مرکزیت سبزوار در امر ذخیره سازی و پخش فرآورده های نفتی در بخش های وسیعی از شمال شرق کشور از جمله دلایل شکل گیری این موزه بوده است. در موزه نفت سبزوار، بیش از 200 قلم شی شناسایی، ثبت و کدگذاری شده است که از جمله آنها می توان به لوازم ابزار دقیق، لوازم آزمایشگاهی، آتش نشانی، پالایشگاهی، پمپ های روغن و بنزین، ولو، موتورهای دیزلی و انواع پیمانه اشاره کرد.

تاريخچه تاسيس موزه نفت سبزوار

جايگاه عرضه فرآورده هاي نفتي در شهر سبزوار در سال 1318 خورشیدی توسط شركت نفت انگليس و ايران خريداري شد و تحت عنوان جايگاه شركتي مورد بهره برداري قرارگرفت. این جایگاه تا سال 1374 به فعاليت ادامه داد و پس از آن بر اساس مصوبه شماره چهارصد و نود هيات مديره شركت ملي پخش فرآورده هاي نفتي ايران، مقرر شد جايگاهِ شركتي و غيرعملياتي سبزوار که بلااستفاده مانده بود، به موزه دائمي صنعت نفت تبديل شود.

جايگاه موصوف از سال 1374 غيرعملياتي تشخیص داده شد و با پيگيري هاي به عمل آمده از سوی منطقه و تصويب هيات مديره شركت ملي پخش فرآورده هاي نفتي ايران، اين محل با مساحتي حدود 500 متر مربع با هدف ترويج فرهنگ بهينه سازي مصرف سوخت و به تصويركشيدن گوشه اي از تلاش خستگي ناپذير كاركنان صنعت نفت، به موزه نفت تغيير كاربري يافت. سرانجام موزه نفت سبزوار در سال 1382 با حضور مديرعامل وقت شركت ملي پخش فرآورده هاي نفتي ايران، رسما به بهره برداري رسيد.

در حال حاضر نيز این موزه عنوان اولين موزه صنعت نفت ايران را به خود اختصاص داده که قبل از آغاز طرح موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت، راه اندازی شده است. همچنین اين مجموعه با توجه به همكاري خوب منطقه با ارگان ها و ادارات سطح شهرستان، خصوصا ارگان هاي آموزشي و پژوهشي، سالانه ميزبان حدود بيش از چهارهزار نفر دانشجو، دانش آموز و ديگر علاقه مندان است.

اقلام موجود در موزه نفت سبزوار از سوی كارشناسان مدیریت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت، مورد بررسي قرار گرفته و حدود 210 قلم از اجناس موجود ثبت موزه اي شده اند. مجموعه موزه نفت سبزوار از دو بخش بيروني و داخلي تشكيل شده كه در بخش بيروني آن يك سري قطعات قديمي، مكانيكي، ماكت، دكل حفاري، تنديس شهيد تندگويان، تلمبه هاي قديمي و شيرآلات و ... و در بخش داخلي موزه گالري عكس از آغاز فعاليت تاكنون، لوازم اندازه گيري فرآورده، ماكت مربوط به مراحل اكتشاف تا مصرف و نمايشگاه كاريكاتور نفت كه در كشور بي نظير است، به نمایش گذاشته شده است.

در سال 1397 با مساعدت مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت و همكاري منطقه، محوطه جديد موزه با مساحت حدود 600 متر و با هزينه اي حدود يك ميليارد ريال ديواركشي شد و اقداماتی چون ساخت سلويج، تعبيه درب سرويس هاي بهداشتي، ساخت درب ماشين رو، محوطه سازي، نرده كشي به همراه رنگ آميزي انجام گرفت و به فضاي بيروني موزه اضافه شد. البته جا دارد كه مسوولين محترم نسبت به تكميل نواقص موجود و تجهيز و انتقال لوازم مورد نیاز موزه اقدام نمايند.

همچنین در سال گذشته با توجه به تلاش و پيگيري مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت، پروانه تاسيس موزه نفت سبزوار در تاريخ 27 تير صادر شد و مراحل ثبت ملي آن در حال انجام است.